Het belang van competitie
Een ietwat kwalijke trend die zich genesteld heeft in de moderne jeugdsport is het afschermen van kinderen van wedstrijden. De rationale achter deze houding is dat men jongeren niet wil blootstellen aan de stress die een competitie met zich meebrengt. Men stelt dat bij jongeren de focus dient te liggen op het aanleren van de techniek en niet op het deelnemen aan wedstrijden. Hoewel deze redenering (deels) te verstaan is, ben ik het er niet mee eens. In het judo zijn de concepten techniek en “confrontatie” immers nauw met elkaar verweven. Het probleem ligt immers niet bij de competitie zelf, maar wel bij de houding die wordt aangenomen ten aanzien van wedstrijden.
Spijtig genoeg wordt er steeds minder aandacht besteed aan een correcte ethiek en een gezonde (“empowering”) mentaliteit bij het begeleiden en opvolgen van wedstrijden. Dit staat een aangename competitieve beleving van sport in de weg. Erger nog, dit gebrek aan opbouwende begeleiding versterkt het voornoemde denkpatroon. Kinderen worden langzaamaan ontmoedigt om deel te nemen aan wedstrijden, wat kan leiden tot een angst om deel te nemen aan competities. Dit is een scenario dat we ten allen tijde willen vermijden.
Op onze club proberen we onze kinderen zelfvertrouwen, discipline en respect bij te brengen en proberen we ze met het Judo lichamelijk en mentaal te sterken. Dit zijn wellicht ook de elementen die ouders er toe aanzetten om hun kinderen naar onze club te sturen. Echter, deze vaardigheden leer je niet op een training of twee. Dit leerproces vraagt wat tijd… maar ook de moed om eens aan een wedstrijd deel te nemen. Het is immers onze overtuiging dat deelname aan competities een uitstekend middel is om het zelfvertrouwen en de mentale kracht van kinderen een flinke boost te geven. Meer nog, Judoka’s die nooit aan wedstrijden deelnemen missen volgens mij enkele belangrijke (levens)lessen. Vandaar dat we onze jongeren graag stimuleren om zich eens te wagen aan een competitie.
Om ervoor te zorgen dat onze jongeren plezier hebben aan deze wedstrijddagen proberen we te zorgen voor een geschikte omkadering en begeleiding. Binnen onze club hameren we erop dat winnen of verliezen niet belangrijk is. “Meedoen is belangrijker dan winnen” is dan wel een cliché, maar wel één die bijzonder relevant in het Judo. Natuurlijk streeft iedereen ernaar om elke wedstrijd te winnen, maar het resultaat blijft ondergeschikt aan de getoonde inzet. Door op de mat te stappen heb je moed getoond en door je best te doen heb je voor ons alvast de wedstrijd gewonnen. Als je wint, super! Op naar de volgende match. Als je verliest, buig met respect en geef je tegenstander een hand, zonder te huilen. Het maakt niet uit: je stond er en je deed wat je kon. Als je ondanks al je inzet toch verloren bent is dat immers onze schuld en zullen we samen verder werken om je techniek te verbeteren.
Deze ingesteldheid verwezenlijkt in feite twee zaken. In de eerste plaats moedigt het de jongeren aan om zich te focussen op iets dat ze zelf perfect onder controle hebben: hun inzet. Dit neemt meteen ook de aandacht weg van zaken waar ze géén controle over hebben zoals de kleur gordel van de tegenstander, de moeilijkheid van de loting etc. Immers, het enige waar ze aan moeten denken is “ervoor gaan!”. In de tweede plaats neemt dit de prestatiedruk grotendeels weg. Op deze manier worden er geen onrealistische of torenhoge verwachtingen gecreëerd waar onze kinderen aan moeten voldoen. Dit stelt hen in staat om op een meer ontspannen manier deel te nemen aan een wedstrijd en hebben ze ruimte om zichzelf te ontwikkelen, onafhankelijk van de uitslag. Tenslotte zorgt deze kleine shift in focus ervoor dat faalangst grotendeels uitgesloten wordt.
Wat ik geleerd heb sinds mijn eerste stapjes in het wedstrijdjudo, is dat je in het judo maar één iemand moet overwinnen: je zelf. In een wedstrijd test je de grenzen van je kunnen en geef je de tegenstander tegelijk ook de kans om zichzelf te testen. Geven en nemen. Competitie gaat niet over winnen. Winnen is het resultaat van voorbereiding, vaardigheid, strijdlust en een beetje geluk. Competitie gaat over grenzen verleggen, vertrouwen kweken je lichaam versterken en je geest aanscherpen. Dit is niet makkelijk, Judo kan een zware sport zijn, zowel lichamelijk als mentaal. Daarom is het belangrijk om je ervan te vergewissen dat zelfvertrouwen pas kan ontstaan wanneer persoonlijke grenzen worden verlegd. Daarom zal je door het ontlopen van competities nooit voornoemde eigenschappen ontwikkelen. Het is in deze context dat ik er van overtuigd ben dat het afschermen van jongeren ten aanzien van wedstrijden geen goede zaak is.
Dat dit wel snor zit in onze club, dat zie ik keer op keer bevestigd als we met onze club naar wedstrijden trekken met een steeds groeiend aantal Judoka’s. Als ik even terugdenk aan de onze meest recente uitstappen, de “Joepi dag” of de “ippon trophy 4 kids” dan kan ik enkel besluiten dat een wedstrijd iets heel moois kan zijn. We hebben wedstrijden gewonnen en we hebben er nog meer verloren maar de lach was nooit ver weg en de goesting en het plezier was af te lezen op alle gezichten. Waarom? Omdat de focus niet ligt op winst of verlies, maar op het deelnemen en ik denk dat de ouders binnen onze club dat goed begrijpen. Houden zo!